De verkiezingen komen er weer aan, en de Tweede Kamer heeft een open data portaal. Daar heb ik eens fijn gebruik van gemaakt en alle moties vanaf 2009 gedownload. Het zijn er om precies te zijn 29514 en in dit blog kijk ik of er interessante inzichten uit te halen zijn.
Ontwikkeling van het aantal moties
Het aantal moties stijgt, met name het aantal aangenomen moties. In verkiezingsjaren (2010, 2012 en 2017) ligt het aantal moties duidelijk lager.
Moties die worden aangenomen halen meestal rond de 120 stemmen. Moties die het niet halen blijven meestal rond de 50 stemmen hangen. Eigenlijk zegt zo’n gemiddelde niet zoveel en kan je beter naar de verdeling van het aantal stemmen voor kijken, dat doen we nu met een histogram per kabinetsperiode.
In de histogrammen gaat het vooral om de verdeling van de moties tijdens de kamerperiodes. * Balkenende IV: een piekje van moties die nauwelijks stemmen krijgen (waarschijnlijk protestmoties), een grote piek met moties die rond de 35 stemmen blijven hangen en een piek met unaniem aangenomen moties * Rutte I: relatief veel moties die het nipt wel of juist niet haalden * Rutte II: veel afgewezen moties * Rutte III: hele grote piek in het aantal unaniem aangenomen moties. Dit lijken er ook steeds meer te worden (500 in 2018, 700 in 2019 en 900 in 2020)
Meestal worden moties ingediend door 1 partij, maar soms zijn er medeindieners. Sinds 2008 is er één special snowflake motie, met maar liefst 16 medeindieners. Kennelijk stond de hele kamer achter een reddingsplan voor VDL Nedcar.
hide
Komt elke partij opdagen?
Welke partij is de ‘tegenpartij’?
Logischerwijs steunt de oppositie de meeste moties, terwijl de regering vaak tegen stemt. De VVD blokkeert de meeste moties. Tijdens Rutte I en II waren deze verschillen nog groter.
Welke partijen dienen het meeste moties in en hoe succesvol zijn ze?
In bovenstaande grafiek zijn de partijen op elkaar gestapeld en is te zien dat het aantal succesvolle moties onder Rutte III sterk is gestegen. De stijging komt vooral door VVD, CDA en Groenlinks.
Deze visualisatie geeft weer hoe succesvol partijen zijn geweest tijdens de verschillende kamerperiodes. Je ziet bijvoorbeeld de PVV, PvdD en SP als partijen met veel moties, maar weinig succesvolle. Ook worden de moties van regeringspartijen vaker aangenomen. Dit komt natuurlijk doordat ze met de regeringspartijen een meerderheid hebben in de TK. Laten we nu eens kijken hoe deze grafiek eruit ziet per zetel, om een ‘productiviteit’ te meten.
Opvallend vind ik het erg lage aantal moties van de VVD per zetel. Het is natuurlijk ook de partij met het hoogste aantal zetels, maar toch. De PvdA is na Rutte II losgegaan, terwijl Groenlinks iets minder indient, maar wel succesvoller is. PvdD dient het meeste moties in per zetel per jaar. Ook SGP en ChistenUnie zijn behoorlijk succesvol per zetel.
Wie zijn de ‘motiekanonnen’ van de Tweede Kamer?
Wie is nu het meest ‘succesvolle’ kamerlid? * De Producent: Lammert van Raan van PvdD dient maar liefst 86 moties in per jaar, hierbij blijft hij Lisa Westerveld van GroenLinks ruim voor (66 per jaar). * De Winnaar: Deze gaat ruimschoots naar Carla Dik-Faber van de ChristenUnie. Zij is met 41 aangenomen moties verreweg het succesvolst. Joba van den Berg-Jansen (CDA) staat op plek twee met 31 successen per jaar, op de voet gevolgd door wederom Lisa Westerveld (30). * De Samenwerker: Kijken we naar de politicus die het meeste moties heeft mede-ingediend staat daar wederom Dik-Faber maar liefst 94 keer als mede-indiener vermeld. In de code heb ik nog volledige top 10 lijstjes per kamerperiode bijgevoegd voor de geinteresseerden.
Welke partijen werken samen?
Duidelijk is hier te zien dat de regeringspartijen vaak samen moties indienen. Van de oppostiepartijen zijn de PvdA, GroenLinks en de SP vaak mede indiener van elkaars moties.
hide
Hier zijn weer heel mooi de effecten te zien van in de regering zitten. Het tijdelijke pact tussen PvdA en VVD, en de huidige steun van de regeringspartijen aan elkaar. Andere opvallende zaken: - SGP diende vroeger vaak met CDA en CU moties in, dit is de afgelopen jaren een stuk minder geworden - Groenlinks en PvdA zijn vaak medeindiener bij elkaars moties - Denk, FvD en PVV hebben vrijwel nooit medeindieners - Bij moties van de ChristenUnie zijn de afgelopen jaren de regeringspartijen vaak medeindiener
Au! Dat doet pijn bij FvD! Als we kijken naar het stemgedrag stemmen bijna alle partijen tegen FvD, behalve PVV en Groep Krol. Van de oppositiepartijen krijgen alleen SGP, PvdA en Groenlinks regelmatig steun van de regeringspartijen.
Welke partijen lijken het meeste op elkaar qua stemgedrag?
In bovenstaande grafiek is het stemgedrag van alle partijen platgeslagen op één as met een Principal Component Analaysis. Deze as verklaart 40% van het stemgedrag. Of de bar positief of negatief is maakt niet uit, het gaat erom dat vergelijkbare partijen bij elkaar in de buurt liggen. Kennelijk liggen VVD en PvdD het meest van elkaar verwijderd.
Hieronder visualiseren we het stemgedrag op twee assen. Op deze manier kunnen zo’n 60% van het stemgedrag beschrijven (niet 100%!). Als twee partijen vlak bij elkaar liggen wil dus niet zeggen dat ze altijd hetzelfde stemmen. De horizontale as is groter omdat deze meer van het stemgedrag verklaart.
De x-as lijkt toepasselijk de politieke links-rechts as te beschrijven. De y-as is iets lastiger te duiden, iets met samenwerken vs alleenstaan? Waarschijnlijk komt dit doordat FvD en PVV vaak moties indienen die zij alleen steunen maar de rest van de partijen niet zoals we hebben gezien.
Er zijn grofweg 3 clusters te onderscheiden: * de oppositie linksonder * de regeringspartijen rechtsonder * PVV en FvD bovenaan.
Ik heb het ook nog met de afgelopen kabinetten vergeleken en komt erop neer dat de ChristenUnie en D66 vaak iets meer naar het midden zitten. In die zin is een ‘linkse samenwerking’ van GroenLinks logischer met SP dan met D66. SGP zit vaak vlakbij de regeringspartijen.
In een volgend blog (dat ik hopelijk nog voor de verkiezingen publiceer) bekijk ik de inhoud van de moties. Kijken of er trends zijn in onderwerpen en welke partij het meest actief is op bepaalde onderwerpen.
Ik heb enkele visualisaties in de blog achterwege gelaten om het nog enigzins leesbaar te houden. Op Google Colab is deze beschikbaar. De code staat op GitHub (Python)